Genel

Piyano çalarken kafamızın içinde neler oluyor?

İşte 10 madde ile, piyano çalarken beynimizde olan bitenler!

Gözler

Piyano çalmak, farklı anahtarlarda yazılmış iki porteyi birlikte deşifre etmeyi gerektirir. Piyano armonik bir enstrümandır ve geniş bir ses aralığına sahiptir. Bu geniş aralığın, porte üzerine daha rahat yazılmasını ve aynı zamanda daha kolay okunmasını sağlamak amacıyla, iki el için iki farklı anahtar kullanılır. Sağ el için Sol anahtarı üst portede konumlanırken, Fa anahtarı sol el için alt porteye yazılır. Piyanist  bu iki porteyi aynı anda görür ve analiz eder. Deşifre; müzikte, daha önce hiç karşılaşmadığımız bir notasyonu o anda çözümleyerek icra etmek demektir. İki farklı anahtarı okumak, aynı aralık veya çizgiye yazılmış notaların farklı isimlendirilmesi ve çalınması anlamına gelen karmaşık bir kurgudur. Bu nedenle özellikle piyano notasını deşifre etmek beynimizde görmeyle ilişkili ve buna bağlı verileri işlemeyle ilgili daha fazla bölgeyi harekete geçirir. (Visual Cortex, Occipital Lobe)

Kulaklar

Piyanistler, çaldıkları notaları dinler ve çalımlarını buna göre ayarlar. Müzik yazısında notalar, anahtarlar, tekrar işaretleri, nota değerleri – süreleri- , dinamikler, süslemeler gibi işaretler de bulunur. Belli bir yapıyı ve yorumu tanımlayan bu işaretler, çalma sırasında gördüğümüz ile çaldığımız arasındaki uyumu, aynı zamanda dinleyerek düzenlememizi gerektirir. Örneğin, bir eserde ‘creshendo’ işaretini gördüğümüzü varsayalım. Bu, gürleşerek; yükselerek çalma anlamına gelir. Piyanist buradaki değişimi, çaldığını dinleyerek şekillendirir ve icra eder. (Auditory Cortex, Temporal Lobe)

2 El Birden!

Eller genellikle birbirinden bağımsız ve karmaşık ritimler çalar. Özellikle başlangıç seviyesini geçmeye başladığımızda, nota değerlerinin iki porte üzerine dağılımı giderek zorlaşır. Yaşamımızda yüksek ihtimalle başka hiçbir şey yaparken iki elimizi ve parmaklarımızı bu denli ayrışık düşünmek ve kullanmak zorunda kalmayız. Elbette bu egzersiz motor becerilerimizin gelişmesine inanılmaz bir katkı sağlar. (Primary Motor Cortex, Prefrontal Cortex, Cerebellum)

Tempo Tutmak

Piyanistler, tüm algılarını ve kas hareketlerini birleştirip eş zamanlı hale getirir ve bu sayede oldukça iyi tempo tutar. Ayrıca vuruşları pek çok farklı şekilde alt birimlerine ayırabilirler. Müzik, kesinlikle matematiği anlamak için de iyi bir yöntemdir. Nota değerleri, sus işaretlerinin değerleri, nerede durulmalı-nerede başlanmalı, bunların hepsi belirli bir hız içinde ve düzenle gerçekleşmelidir. Dolayısıyla piyanist, süregelen belirli bir hızda, zamanı olması gerektiği gibi bölümleme ve kullanma becerisine sahiptir. (Prefrontal Cortex, Cerebellum)

10 Parmak Birden!

Çok az enstrüman 10 parmağın hepsini birden kullanmayı gerektirir. Her ne kadar birbirinden bağımsız hareket eder gibi görünseler de, özellikle fiziksel yapıları gereği bazı parmaklarımız ayrı hareket etmekte zorlanır. Piyanist yaptığı egzersizlerle, parmaklarını belirli bir hareket kabiliyetinin dışına çıkartarak ayrıştırır ve  sistemli olarak disipline eder. Bunu yapabilmek için beynimiz birden fazla bölgeyi ve buna bağlı kasları harekete geçirmek durumunda kalır. (Primary Motor Cortex, Prefrontal Cortex, Cerebellum)

Duyusallık

Piyanistler klavyeye bakmadan da notaların yerlerini bulabilir. Bu gerçekten tek bir tanım ile karşılanamayacak ölçüde uzamsal ve boyutsal bir farkındalıktan beslenir. Klavyenin genişliği, tuşların yerleri, seslerin ilişkisi, bir çok yönsel ve görsel faktörün bir süzgeçten geçerek hareketinizi nokta atışı konumlandırdığını düşünün! Fazlasıyla pratik edilerek ve içselleştirilerek kazanılan bu duyu, şüphesiz motor becerilerin gelişimine üst düzey katkı sağlar. (Parietal Lobe, Cerebellum, Right Hemisphere) 

Sanatsal Yorumlama

Piyanistler, dinamik, artikülasyon, ritim ve yorum gibi performans tekniklerinden faydalanır. Bu şekilde eserin ruhuna, stiline ve temposuna hakim olarak duygu aktarımında bulunur. Analitik zekaya katkısının yanında, bir duygunun ifade ediliş biçimini en iyi öğreten şeylerden biri yine müziktir. Bir cümleyi bambaşka vurgularla okuyabilir, birçok anlam çıkarılmasını sağlayabiliriz. Piyanist müzik cümlelerini sadece tuşlara basarak değil, aynı zamanda onları gürlük hız ve yorum ile biçimlendirerek performe eder. Bu durum zamanla öyle bir hal alır ki, icra ettiği müziği duygularını aktardığı bir ifade aracı olarak kullanmaya başlar. Dolayısıyla müzisyen, bu farklı boyuttaki farkındalıkla, sosyal yaşamında da kendini duygusal olarak daha özgün şekilde ifade eder. (Prefrontal Cortex)

Koordinasyon

Piyanist, birbirine komşu uzuvlarının göreceli konumlarının ve hareket halinde uygulanacak güç miktarının farkındadır. Bu bir dengedir. Çalma süresi boyunca, doğru teknikte konumlandırdığı el ve ayaklarını, her birine ayrı ayrı odaklanmaksızın belirli bir koordinasyon ve uyum içinde kullanır. (Cerebellum)

2 Ayak Birden!

Eser içerisinde gerekli yerlerde sol ayak ‘’una corda’’ pedalına basmak için; sağ ayak ise ‘’tre corda’’ pedalına basmak için kullanılır. Yukarda sıralanan tüm aktiviteler gerçekleştiği sırada notasyonda görülen bir işaretle, -belirli bir süre içinde veya sürekli- takip edilmesi gereken pedal kullanımları devreye girer. El ve ayakların aynı anda kullanıldığı çok az enstrüman vardır. Elbette bu da beden ve beyin için geliştirici, farklı bir kombinasyondur. (Primary Motor Cortex, Prefrontal Cortex, Cerebellum)

Tuşe

Piyanistler piyanonun tuşlarına ve pedallarına basarken yoruma göre ne kadar kuvvet uygulamaları gerektiğini bilirler. Bu elbette uygulanan gücü yönetmekle ilişkilidir. Piyano literatürde, tokmakların tele vurması ve bu şekilde ses üretmesi nedeniyle vurmalı çalgılar başlığı içinde de yer alır. Vurma veya basma eylemi genellikle sert bir harekettir. Enstrüman çalarken parmakların dokunuş biçimine; buradaki gücün ayarlanmasına tuşe denir. Şüphesiz tüm müzisyenler gibi piyanistlerin de duyguyu parmaklarının ucuyla karşıya geçirebilme gibi eşsiz bir becerileri vardır. (Parietal Lobe)

Piyano çalmak, beyni başka hiçbir oyun ve enstrümanın yapamayacağı şekilde çalıştırır. İşte bu yüzden muhteşem bir beyin egzersizidir!

doremusic Akademi’ de yetişkin veya çocuk fark etmeksizin, herkesin yaşamına bir enstrümanın dokunması gerektiğine inanıyor, sizleri de aramıza bekliyoruz.

Kaynak

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir